1. Cái gì là chất thải vape?

Chất thải vape là những gì đi chung với vape, bao gồm vape dùng một lần, đầu đốt hoặc bình nạp, bình chứa tinh dầu và bao bì, và pin. Chất thải vape đặc biệt có hại cho môi trường vì nó chính là ba dạng chất thải trong một: chất thải nhựa, chất thải độc hại và đồ thải điện tử. Những thứ này làm nguy hại môi trường.

Vape tạo ra chất thải nhựa. Thân thiết bị và các linh kiện được làm bằng nhựa. Nhựa là một vấn đề môi trường vì nó không phân hủy sinh học như các vật liệu hữu cơ – có thể mất đến hàng trăm năm để một số đồ nhựa phân hủy.3  Vapes cũng là chất thải độc hại vì có kim loại nặng trong vape và nicotin trong tinh dầu thuốc lá.4 Cuối cùng, vapes là rác thải điện tử vì chúng chứa pin lithium-ion và bộ phận làm nóng.5

2.Các sản phẩm vaping tạo ra nhiều loại nhựa sử dụng một lần hơn như thế nào?

Nhiều loại sản phẩm vape, như Juul, sử dụng đầu đốt bằng nhựa hoặc bình đốt rời chứa tinh dầu. Với những sản phẩm này, người dùng thay thế đầu đốt khi hết tinh dầu. Nhưng những đầu đốt này không thể tái chế với rác thải nhựa khác vì chúng chứa nicotin, một chất thải độc hại.6 Chúng còn có các hóa chất độc hại khác. Nếu đầu đốt và hộp mực bị vứt bỏ dưới dạng rác, chúng có thể rò rỉ nicotin và các hóa chất độc hại khác ra môi trường hoặc bị động vật hoang dã hoặc chó mèo ăn. Nghiên cứu cho thấy ngay cả một lượng rất nhỏ nicotine cũng có thể gây hại hoặc thậm chí giết chết động vật.7

Muốn biết về tác động của chất thải vape, các nhà nghiên cứu tại Đại học California, San Francisco (UCSF), đã thu thập 172 mẩu chất thải vape trong một ngày từ 12 bãi đậu xe của trường trong vùng vịnh Bay Area.8 Và đó là chỉ các trường trung học – nơi trẻ em không được phép sử dụng vapes.

Bây giờ, vấn đề có thể trở nên tồi tệ hơn. Vào đầu năm 2020, dịch vaping của giới trẻ cuối cùng đã thúc đẩy hành động từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA). Họ cấm các hương vị, bao gồm tinh dầu bạc hà cho thuốc lá điện tử với đầu đốt hoặc buồng đốt rời. Nhưng có một điều mà ngành công nghiệp thuốc lá rất giỏi, đó là tìm cách qua mặt các chính sách bảo vệ mọi người từ các sản phẩm nguy hiểm của họ. Nhờ sự phản đối dữ dội của ngành công nghiệp thuốc lá, chính sách của FDA không bao gồm thuốc lá điện tử dùng một lần, cũng là loại nhựa. Không có gì ngạc nhiên khi sự phổ biến của những sản phẩm này, chẳng hạn như Puff Bar, đã trở thành phổ biến.9

3.Chất thải vape tạo ra vi nhựa như thế nào?

Nhựa từ vỏ, hộp mực và những chất thải khác từ vape bị vứt bỏ cuối cùng sẽ phân hủy thành các mảnh nhựa và theo thời gian ngày càng nhỏ đi, và được gọi là vi nhựa (microplastic.)10 Không giống như vỏ chuối hoặc vỏ trứng, những hạt nhựa nhỏ này không vô hại hoặc có thể phân hủy sinh học. Thay vào đó, chúng làm ô nhiễm đại dương bởi bão, gió và các dòng nước chảy khác. Vi nhựa đã được tìm thấy trong động vật hoang dã biển và thậm chí cả nước uống của chúng ta.11

Vi nhựa phổ biến đến mức các nhà khoa học ước tính con người có thể nuốt vào một lượng vi nhựa tương đương với một thẻ tín dụng mỗi một năm.12 Mặc dù các nhà khoa học đang nghiên cứu tác hại tiềm ẩn của vi nhựa, các nghiên cứu cho thấy chúng có thể gây viêm và độc hại ở người và động vật.13 Đến năm 2040, có thể có thêm 10 triệu tấn chất thải nhựa mỗi năm.13

4.Chất thải vape gia tăng chất thải công nghệ như thế nào?

Xử lý chất thải công nghệ là một thách thức đáng kể do có nhiều loại hóa chất và vật liệu khác nhau trong những sản phẩm này. Vapes có ít nhất hai vấn đề, vì máy hóa hơi chứa bảng mạch, có thể chứa nhựa và kim loại nặng.14 Chúng cũng sử dụng pin lithium-ion. Nhưng nhiều sản phẩm và phụ kiện vape đang bị vứt vào thùng rác hoặc tệ hơn – quăng bậy.15 Khi pin xuống cấp, chúng có thể rò rỉ hóa chất ra môi trường. Và nếu chúng được bỏ vào thùng rác, chúng sẽ gây nguy cơ hỏa hoạn cho các cơ sở tái chế và xử lý chất thải nếu bị hư hỏng hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao, gây nguy hiểm cho người lao động.16

5.Có phải chất thải vape được xem là chất thải độc hại?

Đúng. Cả luật liên bang và tiểu bang California đều liệt kê nicotine là chất thải độc hại. Nicotine là một chất độc thần kinh đã được sử dụng làm thuốc trừ sâu và được Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) xem là chất thải nguy hại cấp tính kể từ năm 1980.17 Các thiết bị vứt bỏ có thể làm rò rỉ chì,18 coban,19 và các chất khác ra môi trường với lượng độc hại. Các hóa chất độc hại từ chất thải sản phẩm thuốc lá thương mại có thể tích tụ trong động vật, đất và hệ sinh thái thủy sinh, dẫn đến nước uống và thực phẩm bị ô nhiễm, đồng thời gây thêm rủi ro cho sức khỏe con người và môi trường.20

6.Vấn đề chất thải vape nghiêm trọng ra sao?

Một cuộc khảo sát cho thấy 8.1 triệu người lớn vape hàng ngày.21 Ngay cả khi một phần ba trong số này sử dụng một vỏ hoặc thuốc lá điện tử dùng một lần mỗi ngày, điều đó sẽ tạo ra hơn một tỷ mẩu chất thải vape trong một năm, không nơi để loại bỏ hoặc tái chế đúng cách. Và đây là không tính chất thải vape từ ước tính hơn hai triệu học sinh cấp hai và trung học dùng vape.22

7.Có thể xử lý vapes đúng cách không?

Vapes cần được xử lý đúng cách vì chúng là chất thải điện tử độc hại. Thuốc lá điện tử có thể sạc lại như Juul có pin lithium-ion, có thể được tái chế thông qua hầu hết các chương trình tái chế của thành phố, như Call2Recycle. Thật không may, vỏ/hộp mực không dễ vứt bỏ đúng cách do cặn chất lỏng điện tử độc hại. Hiện tại, không có cách rõ ràng nào để tái chế các vỏ đã qua sử dụng ở Hoa Kỳ.

8.Có thể làm gì?

Trước tiên, nếu đang vape, hãy ngưng để bảo vệ sức khoẻ cho chính mình, và còn bảo vệ môi trường. Nếu bạn cần hỗ trợ cai nghiện, xin ghé ASQ Trung Tâm Cai Thuốc Lá Dành Cho Người Việt tại asq-viet.org để biết thêm chi tiết về các nguồn tài nguyên tiếng Việt.

Ngoài ra, nếu bạn muốn đóng góp vào các nỗ lực của cộng đồng để chống chất thải từ các sản phẩm thuốc lá, hãy tham gia các liên minh địa phương.